Wat is een microbe?

Wat is een microbe?

Microben of micro-organismen zijn levende organismen, niet zichtbaar voor het blote oog.

Ze zijn onmisbaar voor het leven op aarde, en kunnen gunstig zijn voor de mens, maar kunnen ook schadelijk blijken te zijn (infectieziekten, voedselvergiftigingen).

3 GROTE FAMILIES MICROBEN

Bacteriën

microbios

Wat is een bacterie?

Bacteriën zijn levende micro-organismen die zich zelf kunnen voortplanten dankzij celdeling. 

Ze zijn niet allemaal gevaarlijk. Er zijn goede bacteriën, onmisbaar voor de mens, zoals bijvoorbeeld de bacteriën van het spijsverteringskanaal die zorgen voor de spijsvertering of de productie van vitamine K, enz. Er zijn er ook die gebruikt worden bij de waterzuivering, in de voedingsmiddelensector bij de fabricatie van yoghurt of kaas, en bij industriële vervaardiging van geneesmiddelen. Maar er zijn ook slechte bacteriën, de zogenaamde pathogenen, die infecties en ziekten kunnen veroorzaken. Er worden een honderdtal pathogene bacteriën geteld per 5000.

Waar vinden we bacteriën?

In water, aarde, planten, lucht, voedsel en zelfs op onze handen … bacteriën zijn overal. Ze zijn zo talrijk dat er naar berekening 10 keer meer bacteriële dan menselijke cellen in ons lichaam aanwezig zijn! 

In huis houden bacteriën ervan om zich te ontwikkelen op warme, vochtige en drukbezochte plaatsen. Ze zijn dus vooral te vinden op het toilet, in de badkamer, de keuken, op voorwerpen (schakelaars, toetsenborden, telefoons, enz.), en zelfs op wasgoed.

Maar opgelet met de gangbare opvattingen: sommige bacteriën zoals listeria kunnen zich zelfs ontwikkelen bij heel koude temperaturen, zoals die in de koelkast.

mano_puerta_microbios

Veelvoorkomende ziekten

  • Maag-darmontsteking
  • Hersenvliesontsteking
  • Bindvliesontsteking
  • Cariës
  • Voedselvergiftigingen (salmonella, listeria, …)
  • Urineweginfecties
  • Huidinfecties (fijt, abcessen, …)
  • Keel- neus- en oorontstekingen (bronchitis, oorontsteking, keelontsteking, …)

Hoe kan je je beschermen tegen bacteriën?

Je kan het contact met bacteriën beperken dankzij een paar eenvoudige handelingen:
  • Je handen wassen met zeep of hydroalcoholische gel nadat je naar het toilet bent geweest, voordat je aan tafel gaat of wanneer je in contact geweest bent met voorwerpen (vooral op openbare plaatsen).
  • Oppervlakken die in aanraking komen met voedstel schoonmaken en desinfecteren.
  • Voedingswaren voldoende laten garen.
  • De vuilste oppervlakken in huis schoonmaken en desinfecteren.

Zwammen

Wat is een zwam?

Zwammen zijn micro-organismen die niet of weinig bewegen, opgebouwd uit cellen voorzien van een kern waar heel grote donsachtige kolonies uit voortkomen. Er zijn heel veel variëteiten zwammen, zoals schimmelplekken of gisten. 

Zwammen worden veel gebruikt in voeding, met name in de industrie van de biotechnologie, voor gisting, de productie van enzymen of antimicrobiële stoffen, groene technologieën of de bestrijding van milieuverontreiniging, dankzij hun capaciteit om onze omgeving te ontgiften (water, lucht of bodem).

Vooral gist (eencellige zwammen) wordt gebruikt voor het produceren van wijn, bier, brood en antibiotica. Nochtans kunnen zwammen aan de oorsprong liggen van bepaalde ziekten.

Fungi
fungi_manos_fruta

Waar vind je ze?

Zwammen voeden zich met organische materie of parasiteren op een gastheer. Je vindt ze dus terug op de huid, de nagels, voedsel (fruit, groenten, enz.). De sporen van zwammen bevinden zich ook in de lucht en kunnen op die manier de luchtwegen besmetten. Schimmelvorming is vaak te vinden op vochtige plekken waar geen zonlicht komt, zoals de badkamer of de keuken.

Vaak voorkomende ziekten

  • Aspergillose, de meest voorkomende variant van deze schimmelinfectie is bronchopulmonair en veroorzaakt hoest en ademhalingsmoeilijkheden
  • Schimmelaandoeningen van de genitaliën
  • Schimmelaandoeningen van de nagels en de voeten, zoals zwemschimmel
  • Spruw, komt vaak voor bij zuigelingen

Hoe kan je je beschermen?

Er zijn verschillende manieren om je te beschermen, afhankelijk van de soort schimmel:
  • Bedorven voedsel weggooien en fruit en groenten wassen.
  • De koelkast schoonmaken en desinfecteren.
  • Regelmatig de handen wassen.
  • Dagelijks het huis luchten.
  • Vochtige vertrekken en zones met stilstaand water (tegelvoegen, rond kranen enz.) schoonmaken en desinfecteren.
  • Linnengoed desinfecteren, vooral ondergoed, sportkleding en huislinnen.
  • Ademende schoenen dragen en/of je schoenen desinfecteren.

Virussen

virus

Wat is een virus?

Virussen zijn de meest voorkomende microben. Er zouden er ongeveer 1032 zijn op de aarde. 

In tegenstelling tot bacteriën leeft een virus niet en kan het zich niet alleen voortplanten. Het moet de cel van een levend wezen binnendringen om zich te kunnen vermenigvuldigen en verspreiden in het hele lichaam.

Waar vind je ze?

Binnenin de cellen van de zieke persoon. Meestal zijn ze terug te vinden:
  • Op de zieke persoon (speeksel, handen, enz.). Voor sommige besmettelijke virussen zoals griep wordt aanbevolen contact in de mate van het mogelijke te vermijden om het risico op verspreiding te beperken.
  • Op voorwerpen en oppervlakken, waar ze lang genoeg kunnen overleven om door contact doorgegeven te kunnen worden. Dat gebeurt wanneer je een voorwerp aanraakt dat eerder door de zieke werd aangeraakt (deurklinken, lichtschakelaars, toetsenborden, enz.).
  • Door de lucht, bijvoorbeeld als een besmet persoon hoest of niest in de buurt van iemand anders en zo virussen in de lucht projecteert die ingeademd kunnen worden.
04_virus_mano

Vaak voorkomende ziekten gerelateerd aan virussen

  • Griep
  • Verkoudheid
  • Mazelen
  • Waterpokken
  • Mononucleosis
  • Herpes
  • HIV
  • Pokken
  • Hepatitis

Hoe kan je je beschermen tegen virussen?

De manier van besmetting hangt af van het virus. Er zijn een paar algemene en eenvoudige dingen die je kan doen om de verspreiding te vermijden:
  • Papieren zakdoeken gebruiken en die systematisch weggooien.
  • Nadien je handen wassen met zeep of hydroalcoholische gel.
  • Je mond of neus bedekken als je moet hoesten of niezen.
  • Je handen wassen na een toiletbezoek.
  • Wasgoed, oppervlakken en voorwerpen die de zieke heeft aangeraakt schoonmaken en regelmatig desinfecteren.
  • Vermijden te vaak met je handen je ogen, neus en mond aan te raken. Langs daar komt het virus je lichaam binnen.

Een paar voorbeelden van schadelijke microben:

Familie Soort Symptomen/Ziekten

Bacteriën

 E-coli Maag-darmontsteking (diarree, overgeven, pijnlijke darmen, koorts)
Bacteriën Salmonella Salmonella-infectie (diarree, overgeven, pijnlijke darmen, koorts)
Bacteriën Listeria Listeria (diarree, overgeven, pijnlijke darmen, koorts)
Bacteriën Stafylokok (of MRSA) Keelontstekingen, huidinfecties, superinfectie van wonden, maag-darmontstekingen.
Bacteriën Pseudomonas Urineweginfecties, huidinfecties, longontsteking, ooginfecties, oorontstekingen, … Indien veroorzaakt door voeding: diarree, buikkrampen, uitdroging, blauwzucht, …
Bacteriën Legionella Longontstekingen met bloedvergiftiging

Virussensen

 Griepvirus Griep
Virussen Herpes simplex Koortsblaasjes, herpes, waterpokken, gordelroos
Virussen Rotavirus Maag-darmontsteking
Virussen Rinovirus Verkoudheid, bronchiolitis, bronchopneumonie en andere goedaardige longaandoeningen
Virussen Poliovirus Poliomyelitis (Koorts, vermoeidheid, hoofdpijn, overgeven, stijfheid in de nek en pijn in de ledematen)
Virussen Adenovirus Keelontsteking, amandelontsteking, bindvliesontstekingen, bronchitis en bronchopneumonieën
Virussen RSV Bronchiolitis, verkoudheid

Schimmels

 Candida albicans en andere schimmelaandoeningen Longontstekingen en huidaandoeningen (bijv. spruw), schimmelaandoeningen
Champignon Trichophyton Zwemschimmel
Champignon Aspergillus niger of brasilensis Schimmelplekken in huis, bronchopulmonaire ontsteking